Tussen oud en nieuw

Vorig jaar hebben we onze keuken heringericht. De pannen in de voorraadkast. De kruiden in wat daarvoor de borden-kast was en andersom. Maandenlang greep ik mis als ik de oregano wilde pakken. En voelde me een Pavlov-hond. Maar dan eentje met bewustzijn van de situatie waardoor ik in de Twilight Zone terecht kwam. Ik hield mijn oude gedrag vol terwijl ik me bewust was dat het niet meer klopte. Alsof ik door een marionetten-speler werd bediend terwijl mijn hoofd iets anders ingaf. 

We kennen die Twilight Zone allemaal bij veranderingsprocessen in ons werk en privé. Het kan gaan over vernieuwing van producten of processen die aan het einde van hun life-cycle zitten. Of over een relatie die niet meer was wat die vroeger was. Of onze eigen denk- en gedragspatronen die niet meer zo effectief zijn als vroeger. We zijn ons bewust dat er vernieuwing nodig is maar het oude dreunt nog door.

Dat hardnekkige oude patroon is voor een deel biologisch te verklaren. Alle biologische wezens zijn ingericht op efficiency om energie te besparen voor je-weet-maar-nooit. Dus we slijten maar al te graag routines in door frequente herhaling van gedrag en denkpatronen. Die worden in de vorm van neurale paden (vaste verbindingen in onze hersens) vastgelegd. Zo recyclen we als het waren onze gewoontes en dat is een efficiënte, duurzame wijze van werken! 

Maar we zijn biologische wezens met verbeeldingskracht. Daarmee kunnen we ons losmaken van het hier en nu en naar ons eigen denken kijken, naar de toekomst of naar het verleden reizen en dat vergelijken met hoe het nu gaat; bewust of onbewust. Tussen die verbeelding en realiteit ontstaat de impuls tot verandering en komen we in de Twilight Zone tussen het straks in ons hoofd en het nu in de realiteit.

Creatie als basis

We raken vanzelf gewend aan het nieuwe door nieuwe neurale paden aan te leggen. En dan hebben we weer een stabiele situatie. Zo werd in elk geval in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw gedacht over veranderen: freeze-unfreeze-freeze. Van stabiel, via onstabiel naar een nieuwe stabiele situatie die we een tijdje konden vasthouden. Dat is niet helemaal verdwenen natuurlijk, maar het tempo van veranderingen is voor veel dingen omhoog gegaan in de afgelopen decennia. Reorganisaties overlappen elkaar, de updates van besturingssystemen en apps is continu geworden, twintig jaar bij een baas is voor vele jongeren ondenkbaar. Dat betekent dat we in een permanente Twilight Zone terecht zijn gekomen. Wat gisteren werkte hoeft vandaag niet meer te werken. Maar kan over twee maanden weer prima werken. 

Na een leven in die Twilight Zone weet ik dat het er goed vertoeven is. Het is een plek waar alles mogelijk is en je alles kunt zijn. Je voelt je er niet thuis als je sterk hecht aan wat was, wie je was of hoe het hoort te zijn. Maar je floreert er als je navigeert op energie en je in staat bent om al improviserend, interacterend en experimenterend tot creaties te komen. En die creaties achter je te laten als je ze gerealiseerd hebt. Daarmee respecteer je overigens ook die biologische efficiency-gedreven kant. Je herhaalt alleen niet de letterlijke routines van gisteren. Je nieuwe routine is regelmatig te re-setten, te focussen op energie en te transformeren naar realisatie. En dat is eigenlijk nog meer cyclisch en duurzamer dan de oude manier!

George Parker
+31 6 5110 8415