Nachtmerries en dagdromen

We zaten rechtop in bed door een angstkreet. Onze oudste zoon! Hij was zeven jaar en zat rechtop in bed met open ogen maar zag ons niet. “De zon komt op de aarde af…Help!” Hij had een nachtmerrie over een diepe angst dat de aarde vernietigd zou worden. Het enige wat we konden doen is hem vasthouden, wiegen en geruststellend toespreken. Tot hij weer in slaap viel.

De volgende dag wist hij er niets meer van. Het zou nog een aantal keer gebeuren en hij zou zich er steeds meer van herinneren. In mijn wereld lopen altijd realiteit en verbeelding door elkaar. Ons brein kan sowieso maar moeilijk onderscheid maken tussen die twee. Als je je voorstelt dat de aarde vernietigd wordt door de zon dan reageert je brein met dezelfde angstrespons als wanneer je op de rand van het dak van een hoog flatgebouw staat.

Gelukkig geldt dat ook voor positieve herinneringen. Als we dagdromen over een aanstaande vakantie zal ons lijf ook wat meer ontspannen en ervaren we positieve emoties.

Scenario denken

Van dat principe maak je gebruik bij scenario planning of scenario denken. Herman Kahn wordt wel als een van de vaders van scenario denken genoemd toen hij op basis van speltheorie en systeemtheorie ging denken over het ondenkbare, namelijk nucleaire oorlogsvoering. Stel nou dat…?

Natuurlijk praktiseren we al van jongs af aan het denken in scenario’s als we bijvoorbeeld nadenken over wat we voor onze verjaardag zouden krijgen of wat we later zouden willen worden. Het zijn gedachte-experimenten die ons helpen onze toekomst te testen. Je kunt die ingebouwde menselijke eigenschap gebruiken en nuttig maken in je bedrijf, voor je relatie en voor je persoonlijke ontwikkeling. En waarschijnlijk doe je dat al regelmatig.

Stel dat…?

En soms is het nuttig om het net wat geordender te doen omdat je dan ook onprettige scenario’s in je gedachte-experimenten betrekt zonder dat je daar midden in de nacht van wakker wordt. Je gebruikt je fantasie maar ordent dat op een rationele manier, zodat je minder last hebt van het feit dat fantasie echte emoties op roept. Je bent als het ware wetenschappelijk onderzoek aan het doen door allerlei nachtmerries maar ook dagdromen te onderzoeken.

In de huidige situatie kun je de druk en urgentie gebruiken om je op gang te helpen. Niemand weet precies hoe lang dit gaat duren, of we nog een of meer golven zullen krijgen of hoe de klap die sommige branches krijgen door zal werken op de economie.

Luck is when preparation meets opportunity

Scenario denken is niet bedoeld als alternatief voor beleidsplannen maar om je mentaal en vaak ook fysiek en materieel voor te bereiden op wat er eventueel zou kunnen gebeuren. Door je de ergste rampen voor te stellen en je daarop voor te bereiden zul je veel soepeler omgaan met het moment dat ze zelfs maar voor 20% gebeuren. Mazzel is een ander woord voor het samenvallen van voorbereiding en gelegenheid (maar in het Engels klonk het lekkerder vandaar de titel hierboven).

Neem de volgende stappen:

  1. Formuleer de vraag, bijvoorbeeld ‘Zal mijn bedrijf deze Corona crisis overleven?’
  2. Benoem de belangrijkste factoren die het succes bepalen. Bijvoorbeeld: distributie, bekendheid van je product, productie. Of specifieke factoren voor jouw vak: in het geval van restaurants is de kwaliteit van voedsel en sfeer bijvoorbeeld belangrijk
  3. Benoem de factoren die op die factoren invloed uitoefenen. Bijvoorbeeld in d volgorde van hierboven: infrastructuur en vervoersmiddelen, beschikbaarheid marketing kanalen, kwaliteit van productieproces en leverantie van halfproducten. Of voor een restaurant: locatie, inrichting, kwaliteit van personeel en beschikbaarheid van een goede kwaliteit voedsel. En in de huidige situatie is afstand van elkaar een externe factor).
  4. Je rangschikt ze op basis van onzekerheid en impact. In het geval van de restaurants zal bekendheid en beschikbaarheid van marketing kanalen minder belangrijk zijn de beschikbaarheid van goed voedsel en afstand houden.
  5. Zet twee belangrijke op twee assen: bijvoorbeeld we moeten zeker twee jaar 1,5 meter afstand houden aan de ene kant en aan de andere kant het is in september over. De andere as kan bijvoorbeeld de lijn geen beschikbaarheid van goed voedsel en ruime beschikbaarheid ervan weergeven.

Je fantaseert dan door over vier scenario’s:

  • Ruime beschikbaarheid van goed voedsel en het is in september over
  • Ruime beschikbaarheid van goed voedsel en het duurt nog twee jaar
  • Gebrek aan goed voedsel en het is in september over
  • Gebrek aan goed voedsel en het duurt nog twee jaar

Verbeeld die vier scenario’s in geuren en kleuren. Je brein zal bij de gruwelijke scenario’s bang worden. Maak er gebruik van en vraag je af wat je kunt doen en hoe je je kunt inrichten, welke vaardigheden, kennis je moet ontwikkelen en welke oplossingen je kunt verzinnen. Hoe kun je je zaak transformeren om succesvol te blijven.

Soms zul je tot de conclusie komen dat doorgaan geen zin meer heeft. En zelfs dat scenario kun je uitwerken: wat moet je doen om in dat geval inkomen te genereren? Heb je andere vaardigheden of kun je die alvast een beetje ontwikkelen?

Je hoeft niet paranoïde te worden en je vast te bijten in de rampscenario’s. Het zijn trainingssessies voor je brein. Luck is when preparation meets opportunity!

#SocialeAfstand #EmotioneleNabijheid

George Parker

+31 6 5110 8415